Ga­raş­syz, ba­ky Bi­ta­rap Türk­me­nis­tan­da ze­nan­lar jem­gy­ýe­ti pug­ta­lan­dyr­mak­da mö­hüm güý­je öw­rül­di. Türk­men ze­nan­la­ry öý-oja­gyň eýe­si, mäh­ri­ban ene hök­mün­de ke­mal­ly, il­ha­lar, zäh­met­sö­ýer per­zent­le­ri ös­dü­rip ýe­tiş­dir­mek bi­len, ýur­du­my­zyň jem­gy­ýet­çi­lik-sy­ýa­sy, dur­muş-yk­dy­sa­dy, me­de­ni-yn­san­per­wer ul­gam­la­ryn­da, şeý­le-de dost­luk­ly döw­let­ler bi­len öza­ra gat­na­şyk­lar­da ýo­ka­ry iş­jeň­lik gör­kez­ýär­ler. Bu ha­ky­kat şu ýy­lyň maý aýyn­da Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň baş­lan­gy­jy esa­syn­da, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň gol­da­wy bi­len paý­tag­ty­myz Aş­ga­bat­da üs­tün­lik­li ge­çi­ri­len Mer­ke­zi Azi­ýa döw­let­le­ri­niň we Rus­si­ýa­nyň ze­nan­la­ry­nyň dia­lo­gyn­da hem has aý­dyň­ly­gy bi­len ýü­ze çyk­dy.

Hyz­mat­daş­ly­gyň tä­ze gör­nü­şi bo­lan ze­nan­la­ryň dia­lo­gy do­gan­lyk döw­let­le­riň ara­syn­da­ky öza­ra gat­na­şyk­la­ry gi­ňelt­mek­de, gen­der sy­ýa­sa­ty­nyň dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gin­de uly äh­mi­ýe­te eýe­dir. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň bel­leý­şi ýa­ly, Mer­ke­zi Azi­ýa döw­let­le­ri­niň we Rus­si­ýa­nyň ze­nan­la­ry­nyň dia­lo­gy di­ňe bir oňa gat­naş­ýan ýurt­la­ryň ara­syn­da gat­na­şyk­la­ry ös­dür­mä­ge däl, eý­sem, tu­tuş­ly­gy­na bu ugur­da hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gy pug­ta­lan­dyr­ma­ga tä­ze­den iter­gi ber­di. As­lyn­da, gen­der deň­li­gi­ni üp­jün et­mek Mer­ke­zi Azi­ýa ýurt­la­ry­nyň hem-de Rus­si­ýa­nyň sy­ýa­sa­tyn­da mö­hüm ugur­la­ryň bi­ri ha­sap­lan­ýar. Gen­der sy­ýa­sa­ty­ny, onuň mak­sat­la­ry­ny, we­zi­pe­le­ri­ni we ýö­rel­ge­le­ri­ni kes­git­le­ýän mil­li he­re­ket­le­riň me­ýil­na­ma­la­ry, tä­ze ka­nun­çy­lyk na­ma­la­ry ka­bul edil­ýär. Gen­der deň­li­gi­niň iler­le­dil­me­gi ze­nan­la­ryň döw­let gur­lu­şy­nyň äh­li ugur­la­ryn­da ukyp-ba­şar­nyk­la­ry­ny açyp gör­kez­mek­le­ri­ne giň müm­kin­çi­lik­le­ri dö­red­ýär.

«Jem­gy­ýet­çi­lik-sy­ýa­sy, dur­muş-yk­dy­sa­dy ösüş­de ze­nan­la­ryň or­ny» at­ly mow­zuk­da se­bi­tiň ta­ry­hyn­da il­kin­ji ge­zek ge­çi­ri­len Mer­ke­zi Azi­ýa döw­let­le­ri­niň we Rus­si­ýa­nyň ze­nan­la­ry­nyň dia­lo­gyn­da BMG-niň 2030-njy ýy­la çen­li dö­wür üçin Dur­nuk­ly ösüş mak­sat­la­ry­na ýet­mek, şol san­da gen­der deň­li­gi­ni üp­jün et­mek, bu ugur­da ga­za­ny­lan­la­ry, ze­nan­la­ryň hu­kuk­la­ry­ny hem-de bäh­bit­le­ri­ni go­rap sak­la­mak, sy­ýa­sy-yk­dy­sa­dy, dur­muş ul­gam­la­ryn­da­ky mö­hüm me­se­le­ler bo­ýun­ça çöz­güt­le­ri ka­bul et­mek­de ola­ryň or­nu­ny iş­jeň­leş­dir­mek üçin döw­let we jem­gy­ýet­çi­lik dur­mu­şy­na ze­nan­la­ryň gat­na­şy­gy­ny ýo­kar­lan­dyr­mak bi­len bag­ly me­se­le­ler ara al­nyp mas­la­hat­la­şyl­dy. Şeý­le-de aýal-gyz­la­ryň maş­ga­la­da we jem­gy­ýet­de tut­ýan my­na­syp or­ny, ne­sil ter­bi­ýe­si, ene­ler we ça­ga­lar ba­ra­da­ky ala­da­lar ha­kyn­da söh­bet edil­di.

Ze­nan­la­ryň dia­lo­gyn­da türk­men ta­ra­py­nyň me­de­ni mi­ra­sy­my­zy go­rap sak­la­mak, kä­mil­leş­dir­mek we gel­jek­ki ne­sil­le­ri­mi­ze ýe­tir­mek mak­sa­dy bi­len, el iş­le­ri bi­len meş­gul­lan­ýan ze­nan­la­ryň se­bit jem­gy­ýe­ti­ni dö­ret­mek ba­ra­da­ky baş­lan­gy­jy­nyň gyz­gyn gar­şy­la­nan­dy­gy­ny uly buý­sanç bi­len aý­dyp bi­le­ris. Çün­ki ge­lin-gyz­la­ryň zäh­me­ti ha­kyn­da gür­rüň edi­len­de, il­kin­ji no­bat­da, ola­ryň çe­per el iş­le­ri göz öňüň­de jan­lan­ýar. Kök­le­ri uzak geç­mi­şiň şan­ly sa­hy­pa­la­ry­na si­ňen ga­dy­my hem mü­di­mi mil­le­ti­mi­ziň ama­ly-ha­şam sun­ga­ty ha­ly­çy­lyk, keş­de­çi­lik ýa­ly aja­ýyp el iş­le­ri bi­len şöh­rat­lan­ýar. Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň «Türk­men me­de­ni­ýe­ti» at­ly ki­ta­byn­da nyg­taý­şy ýa­ly, gaý­ma­ny, keş­dä­ni, göl­dür nag­şy dö­re­dip, dün­ýä­ni haý­ran eden türk­men ze­nan­la­ry­nyň on bar­ma­gy­nyň gud­ra­tyn­dan ke­mal ta­pan çe­per el iş­le­ri bol­sa ýö­ne bir se­net däl­dir, ol sun­gat­dyr, ke­rem-ke­ra­mat­dyr.

Ýe­ri ge­len­de, şu ýy­lyň 26-njy ma­ýyn­da — Türk­men ha­ly­sy­nyň baý­ra­my­nyň öňü­sy­ra­syn­da uzak ýyl­la­ryň do­wa­myn­da Ahal we­la­ýa­ty­nyň Gök­de­pe şä­he­ri­niň ha­ly kär­ha­na­syn­da bir­kem­siz zäh­met çe­kip, ha­ly­çy­lyk sun­ga­ty­nyň in­çe til­sim­le­ri­ni iş tej­ri­be­sin­de ula­nyp, nus­ga­wy göl­li we su­rat­ly ha­ly­la­ry do­ka­mak­da us­sat­ly­gy­ny gör­ke­zen, eli­niň çe­per­li­gi, zäh­met­sö­ýer­li­gi bi­len ýaş­la­ra gö­rüm-gö­rel­de gör­kez­ýän us­sat ha­ly­çy hök­mün­de uly ab­ra­ýa eýe bo­lan Ogul­ge­rek Berdimuhamedowa Türk­me­nis­ta­nyň Mil­li Ge­ňe­şi­niň Mej­li­si­niň ka­ra­ry bi­len «Türk­me­nis­ta­nyň at ga­za­nan ha­ly­çy­sy» di­ýen hor­mat­ly adyň da­ky­lan­dy­gy­ny ýat­la­mak ýer­lik­li bo­lar. Mu­nuň özi Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de hal­ky­my­zyň dün­ýä meş­hur ne­pis el ha­ly­la­ry­ny dö­red­ýän çe­per el­li us­sat­la­ryň sar­pa­sy­nyň be­lent­de tu­tul­ýan­dy­gy­nyň no­bat­da­ky aý­dyň su­but­na­ma­sy­dyr.

«Mer­ke­zi Azi­ýa — Rus­si­ýa» gör­nü­şin­de gu­ra­lan ze­nan­lar fo­ru­my­nyň çäk­le­rin­de Söw­da-se­na­gat eda­ra­sy­nyň ser­gi­ler mer­ke­zin­de mil­li däp-des­sur­la­ry, halk­la­ryň ru­hy hem-de me­de­ni mi­ra­sy­ny go­rap sak­la­ýan ze­nan­la­ryň us­sat­ly­gy­ny we ukyp­la­ry­ny, ola­ryň döw­let dur­mu­şy­nyň dür­li ul­gam­la­ryn­da eýe­le­ýän orun­la­ry­ny hem-de ýe­ten sep­git­le­ri­ni be­ýan ed­ýän ýö­ri­te ser­gi gu­ral­dy. Ser­gi­niň bö­lüm­le­rin­de türk­men ze­nan­la­ry­nyň mil­li ly­bas­la­ry­nyň, çe­per el iş­le­ri­niň aja­ýyp nus­ga­la­ry hem giň­den şöh­le­len­di­ril­di. Ke­te­ni­dir par­ça-ýü­pek­den ti­ki­len, dür­li na­gyş­lar bi­len be­ze­len mil­li köý­nek­ler, kür­te­dir ça­byt­lar, don­dur ýeň­siz­ler, düýp­li gy­ňaç­lar, ba­şat­gyç­lar, ýa­pyn­ja­lar gö­zel­li­gi, ne­pis­li­gi bi­len gö­re­ni haý­ra­na goý­dy.

Mil­li ly­bas­la­ry­my­zyň ze­nan­la­ryň hä­si­ýe­ti­ne-de tä­sir ed­ýän­di­gi­ni bel­le­mek ge­rek. Adat­ça, asyl­ly­lyk, sa­ly­hat­ly­lyk, eda­ly­lyk türk­men ze­nan­la­ry­na mah­sus hä­si­ýet­ler. Ga­dy­my bi­çüw­ler, ýag­ny ýan­ly bi­çüw­dä­ki, ýa­ka­sy bag­jyk­ly köý­nek­ler, be­ge­ýik sal­nyp ti­ki­len don­lar ze­nan­la­ry sa­ly­hat­ly, asyl­ly gör­kez­ýär. Mil­li ly­bas­la­ra sal­nan keş­de­le­ri, gaý­ma­la­ry syn­lap, ola­ry be­je­ren gyz-ge­lin­le­riň hä­si­ýet­le­ri­ni hem çak­lap bol­ýar. In­çe iş­le­riň eýe­si­ne ka­na­gat­ly, sa­byr­ly maş­ga­la hök­mün­de ba­ha be­ril­ýär. Gyz per­zen­diň ter­bi­ýe­sin­de çe­per el iş­le­ri­niň my­na­syp or­nu­nyň bar­dy­gy­ny dur­muş ha­ky­ka­ty su­but edip gel­ýär. Hut şo­nuň üçin-de ha­ly­çy­lyk, keş­de­çi­lik sun­ga­ty ene­den gy­za ge­çip, do­wa­mat-do­wam bol­ýar. Bu ba­bat­da gyz­la­ry­nyň ýag­şy gy­lyk-hä­si­ýet­li, eli hü­när­li bol­ma­gy­ny ar­zuw­lan ene-ma­ma­la­ry­myz «Ýag­şy ene ýag­şy gy­za gö­rel­de», «Ene­si­ni gör-de, gy­zy­ny al...» di­ýen ýa­ly ata­lar söz­le­ri­ne uýup­dyr­lar.

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz: «Biz maş­ga­la oja­gy­nyň go­rag­çy­sy hök­mün­de mil­li däp-des­sur­la­ry, hal­kyň ru­hy we me­de­ni mi­ra­sy­ny wa­gyz et­mek­de we ýaş ne­sil­le­riň kal­by­na or­naş­dyr­mak­da, jem­gy­ýe­tiň dur­mu­şy­nyň esas­la­ry­ny ös­dür­mek­de hem-de pug­ta­lan­dyr­mak­da ze­nan­la­ryň bi­tir­ýän iş­le­ri­ne ýo­ka­ry ba­ha ber­ýä­ris» diý­mek bi­len, türk­men ze­nan­la­ry­nyň zäh­me­ti­ne uly hor­mat-sar­pa goý­ýar. Mil­li däp­le­ri­mi­ze gö­rä, ýur­du­myz­da ça­ga­lar we ene­ler ba­ra­da bi­möç­ber ala­da­lar edil­ýär, maş­ga­la gym­mat­lyk­la­ry­nyň bin­ýa­dy go­ral­ýar, köp ça­ga­ly maş­ga­la­la­ra yzy­gi­der­li kö­mek-gol­daw­lar be­ril­ýär. Goý, mer­da­na pe­der­le­ri­mi­ziň dö­re­den ede­bi hem me­de­ni mi­ra­sy­ny, däp-des­sur­la­ry­ny, edim-gy­lym­la­ry­ny, ýol-ýö­rel­ge­le­ri­ni jem­gy­ýe­ti­mi­ziň ru­hy çy­ra­gy sa­ýyp, onuň do­wa­mat-do­wam bol­ma­gy­na ýol aç­ýan Ar­ka­dag­ly Ser­da­ry­my­zyň ja­ny sag, öm­ri uzak, mer­te­be­si he­mi­şe be­lent bol­sun!

Ak­je­mal DUR­DY­ÝE­WA,

Türk­me­nis­ta­nyň Kär­deş­ler ar­ka­la­şyk­la­ry­nyň Mil­li mer­ke­zi­niň, Ze­nan­lar bir­le­şi­gi­niň Mer­ke­zi ge­ňe­şi­niň baş­ly­gy.

“Türkmenistan” gazeti.